ประทัดจุดแต่ละครั้งมีเสียงดัง แถมยังมีเป็นจำนวนมาก ชวนไขความลับผ่านการจุดประทัดของชาวจีน
เคยสงสัยกันไหมคะว่า ทำไมเวลาดูหนังจีน หรือเห็นภาพงานเฉลิมฉลองต่างๆ ของชาวจีน ไม่ว่าจะเป็นตรุษจีน งานแต่งงาน เปิดร้านใหม่ หรือแม้กระทั่งงานศพ มักจะต้องมีการจุด "ประทัด" (鞭炮 - biānpào) เสียงดังสนั่นหวั่นไหวอยู่เสมอ? วันนี้เราจะมาไขข้อสงสัยนี้กันค่ะ รับรองว่าอ่านแล้วจะเข้าใจถึงความสำคัญของเจ้าเสียง "ปัง ปัง" นี้มากขึ้นแน่นอน!
ย้อนรอยตำนาน... ไล่ "เหนียน" เจ้าปีศาจร้าย!
ความเชื่อเกี่ยวกับการจุดประทัดในวัฒนธรรมจีนมีรากฐานมาจากตำนานเก่าแก่เรื่อง "เหนียน" (年 - nián) ซึ่งเป็นสัตว์ประหลาดร้ายที่มักจะออกมาอาละวาดและทำร้ายผู้คนในช่วงสิ้นปี
ตามตำนานเล่าว่า เหนียนกลัว "เสียงดัง" และ "สีแดง" ดังนั้น ในช่วงก่อนวันปีใหม่ ชาวบ้านจึงพากัน แขวนโคมไฟสีแดง ติดกระดาษสีแดง และ จุดประทัดเสียงดัง เพื่อขับไล่เหนียนให้หนีไป และนำความสงบสุขกลับมา
ถึงแม้ว่าตำนานเหนียนจะเป็นเพียงเรื่องเล่า แต่ความเชื่อนี้ก็ได้ฝังรากลึก ในวัฒนธรรมจีน และกลายเป็นธรรมเนียมปฏิบัติสืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบัน
มากกว่าแค่ไล่ปีศาจ... ความหมายที่ซ่อนอยู่ของการจุดประทัด
นอกเหนือจากความเชื่อในการขับไล่สิ่งชั่วร้ายแล้ว การจุดประทัดในพิธีต่างๆ ของชาวจีนยังมีความหมายอื่นๆ ที่สำคัญอีกด้วยค่ะ:
การเฉลิมฉลองและความยินดี: เสียงดังของประทัดเป็นสัญลักษณ์ของความครึกครื้น ความสุข และการเริ่มต้นสิ่งใหม่ๆ จึงนิยมจุดในงานมงคลต่างๆ เช่น ตรุษจีน งานแต่งงาน การเปิดกิจการใหม่ หรือการขึ้นบ้านใหม่ เพื่อเป็นการแสดงความยินดีและสร้างบรรยากาศที่รื่นเริง
การขับไล่สิ่งไม่ดีและนำโชคลาภ: นอกเหนือจากเหนียนแล้ว ชาวจีนยังเชื่อว่าเสียงดังของประทัดสามารถขับไล่สิ่งอัปมงคล สิ่งไม่ดี หรือเคราะห์ร้ายต่างๆ ออกไปจากชีวิต และนำมาซึ่งโชคลาภ ความเจริญรุ่งเรือง
การประกาศและการเริ่มต้น: ในบางพิธี เช่น งานศพ การจุดประทัดอาจเป็นการประกาศให้รู้ถึงการเริ่มต้นของพิธี หรือเป็นการส่งสัญญาณถึงการสิ้นสุดช่วงเวลาหนึ่งและการเริ่มต้นใหม่
สร้างบรรยากาศ: เสียงดังและแสงสีของประทัดช่วยสร้างบรรยากาศที่คึกคัก มีชีวิตชีวา และน่าจดจำให้กับงานพิธีต่างๆ
ทำไมต้อง "ปัง" ดังๆ?
ความเชื่อที่ว่าเสียงดังจะช่วยขับไล่สิ่งชั่วร้ายได้ ทำให้ชาวจีนนิยมจุดประทัดที่มีเสียงดังมากๆ และต่อเนื่องกันเป็นเวลานาน ยิ่งเสียงดังและยาวนานเท่าไหร่ ก็ยิ่งเชื่อว่าจะสามารถขับไล่สิ่งไม่ดีออกไปได้มากเท่านั้น
ตัวอย่างที่เราเห็นได้บ่อยๆ:
ตรุษจีน: การจุดประทัดเป็นธรรมเนียมที่สำคัญมาก มักจะจุดในช่วงก่อนวันปีใหม่ ตอนเช้าวันปีใหม่ และในโอกาสต่างๆ ตลอดช่วงเทศกาล
งานแต่งงาน: จุดประทัดเพื่อแสดงความยินดีให้กับคู่บ่าวสาว และอวยพรให้มีความสุข
การเปิดร้านใหม่: จุดประทัดเพื่อความเป็นสิริมงคล ขอให้กิจการเจริญรุ่งเรือง
งานศพ: ในบางท้องถิ่นจะมีการจุดประทัดเพื่อเป็นการส่งผู้เสียชีวิต และขับไล่สิ่งไม่ดี
สรุปง่ายๆ... "ปัง ปัง" คือสัญลักษณ์แห่งความสิริมงคล!
การจุดประทัดในพิธีต่างๆ ของชาวจีนไม่ได้เป็นเพียงแค่ธรรมเนียมที่สืบทอดกันมา แต่ยังมีความหมายลึกซึ้งที่เกี่ยวข้องกับความเชื่อเรื่องการขับไล่สิ่งชั่วร้าย การเฉลิมฉลองความสุข และการนำมาซึ่งโชคลาภ ความเจริญรุ่งเรือง เสียง "ปัง ปัง" ที่เราได้ยิน จึงเป็นเหมือนสัญลักษณ์แห่งความเป็นสิริมงคลและความหวังดีที่ชาวจีนส่งต่อกันมานั่นเองค่ะ 😊
หวังว่าบทความนี้จะช่วยให้เพื่อนๆ เข้าใจถึงวัฒนธรรมการจุดประทัดของชาวจีนได้มากขึ้นนะคะ ถ้ามีเรื่องราวเกี่ยวกับวัฒนธรรมจีนอื่นๆ ที่อยากรู้ อย่าลังเลที่จะบอกนะคะ ยินดีเล่าสู่กันฟังค่ะ! 😊